Bütçe Tabloları

 

İşletme bütçeleri nasıl hazırlanmalı -1 başlıklı yazımla bütçe çalışmalarında verileri ihtiva eden tabloların nasıl hazırlanacağını anlatmıştım.

Bu yazımda ise bütçe kitabındaki (ben kitap diyorum) sonuç tablolarını anlatmaya çalışacağım.

Hatırlarsanız İşletme bütçeleri nasıl hazırlanmalı -1 başlıklı yazımda ;

–          Varsayımlar tablosu,

–          Satış tabloları,

–          Üretim tablosu,

–          Personel tablosu,

–          Yatırımlar tablosu,

–          Giderler tablosu,

ile ilgili bilgiler sunmuştum. Şimdi bu tablolardaki bilgiler ile hazırlanan ve mali sonuçları gösteren tablolara geçiyorum.

 

Maliyet, kârlılık ve nakit akış tabloları

Üretim ve satılan malın maliyeti tabloları ;

Yapılacak teknik çalışmalar neticesinde üretim maliyetleri ve satış/stok miktarları dikkate alınarak satılan malın maliyeti tabloları ürün çeşitleri bazında oluşturulmalıdır.

Ayrıca üretim maliyetini malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri detayında ve birim ürün bazında gösteren bir tablonun hazırlanması analiz açısından faydalı olacaktır.

Ürün katkı marjı tabloları ;

Ürünlerin birim satış fiyatları ve direkt ilk madde ve malzeme tutarları kullanılarak birim ürün katkı marjı tabloları oluşturmak gerekir.

Bu tablo bize hangi ürün istediğimiz oranda katkı marjını bize sağlıyor, hangi ürünlerin satış fiyatını ve/veya malzeme giderlerini iyileştirme çalışması yapmamız gerekiyor, onu gösterecektir.

Bu tablo ;

–          Birim malzeme,

–          Birim satış fiyatı,

–          Birim katkı marjı,

başlıklarında olacaktır.

Katkı marjı tablosu iyileştirme çalışması yapmamız gereken ürünleri bize gösterecektir.

Brüt kârlılık tablosu ;

Ürünler detayında hazırlanacak brüt kârlılık tabloları da katkı marjı tabloları gibi, kârlı ürünleri, maliyetinin ve/veya satış fiyatının iyileştirilmesi gereken ürünleri gösterir.

Nakit akışı ve kredi kullanım tablosu ;

Nakit akışı tablosu tüm nakit girişi ve nakit çıkışını gösteren bir tablo olmalıdır. Bu tablo sayesinde hangi aylarda nakit açığı olacak, hangi aylarda nakit fazlası olacak bunu göreceğiz.

Bu analiz ile de nakit açığımızı en uygun kredi ve/veya sermaye artışı ile finanse edeceğiz. Nakit fazlalığımızın olduğu durumlarda da en verimli şekilde değerlendireceğiz.
Bu tablo, işletmelerde finansman bölümü varsa en çok onları ilgilendirmektedir. Çünkü tamamıyla finansman hareketlerini gösteren tablodur.

Nakit akışı tablosunun arkasından kredi kullanım tablosu da yapmak gerektiğini düşünüyorum.

Bu tablo kullanılacak krediler bazında olmalıdır. İşletme yönetimine özet olarak yıl içinde alınacak, ödenecek ve yıl sonunda borç olarak kalacak kredileri göstereceği için önemli olduğunu düşünüyorum.

Bütçe hazırlanmasında sonuç tabloları

Gelir tabloları ve proforma bilanço tabloları ;

Gelir tabloları yıllık ve aylık olarak yapılması gereken bir tablodur.  Gelir tablosu sayesinde hangi aylarda ne kadar kâr/zarar ettiğimizi, yılı nasıl bitireceğimizi ve şirketin bir yıllık faaliyetinin mali neticesini (bilanço ile birlikte) gösteren final ve en önemli tablo olacaktır.

Proforma bilanço ise ay sonlarında ve/veya yıl sonunda şirketin anlık durumunu varlıklar, borçlar ve öz sermaye olarak gösteren bir tablodur.

Böylece bir bütçe kitabında (ben kitap diyorum) olması gereken tabloları uygulamadan gelen muhasebeci gözüyle sıralamış oldum. Tabii ki, işletmelerin ihtiyacına göre daha farklı amaçlara hizmet eden/edecek tablolar, raporlar hazırlanabilir. Mesela hemen aklıma gelen fiziki büyümeyi gösteren büyüme tablosunu söyleyebilirim.

Bütçe hazırlanmasının işletme yönetimine avantajları

Bütçeye şirket yöneticileri açısından faaliyetler ile ilgili bir öngörü, tahmin, olarak bakmak gerekir.

Bu şartlar gerçekleşirse durum olur ? Şirket kâr mı eder, zarar mı eder ?  Hangi mali risklerimiz, hangi avantajlarımız olabilir ?  konularında bir ışık tutacaktır. Bu yüzden şirket yönetimi için vazgeçilmez bir yönetim aracı olması gerektiğini düşünüyorum.

VOLKAN KARA

Bir muhasebeci