Sevk İrsaliyesi Düzenlenme Zorunluluğu
Her muhasebecinin bildiği gibi işletmeden müşteriye ya da başka bir işletmeye yapılan mal sevkiyatında sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Sevk irsaliyesinin düzenlenme zorunluluğunu Vergi Usul Kanunu 230 uncu maddesinde görebiliriz.
“Faturanın Şekli” başlıklı Vergi Usul Kanunu 230 ncu maddenin 5 nci bendi şöyle ;
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.”
Yukarıdaki 230/5 nci maddede görüldüğü gibi;
2. İşletmenin birden çok işyerleri veya işletmeler arasında (örneğin işletmelere ait birbirinden uzak üretim yerleri arasında veya başka bir işletmeye yarımamul, malzeme, numune, tecrübe ve kalite kontrol amaçlı taşınması) taşınan mallar için,
3. Malın satılmak üzere bayiye, komisyoncuya gönderilmesi sırasında, sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve malları taşıyan araçta bulundurulması gerekmektedir.
İşletmenin Kendi Servis Aracındaki Ekipman ve Demirbaşlar
İşletmeler kendi servis araçlarında yedek parça, malzeme yanında gittikleri müşterilerde yapacakları servis, bakım ve tamir amaçlı olarak ekipman, alet edevat gibi işletmenin sabit kıymetlerini (demirbaşlarını) de bulundurabilmektedir.
Bu ekipman, alet edevatlar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmekte midir?
Bu soruya verilecek cevap hayır olacaktır.
Servis araçlarında bulunan servis, tamir-bakım amaçlı alet ve edevat gibi demirbaşlar için sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek yok, fakat işletmenin servis aracında bulunan alet-edevat, ekipmanlar dışında bulunan ve servis bakım-onarım sırasında kullanılmak ya da değiştirilmek için taşınan malzeme/yedek parça için sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Servis Aracında Taşınan Malzeme ve Yedek Parçalar İçin Sevk İrsaliyesi
Burada bir özellikli durum var, muhasebeciler bu özellikli durumu tahmin edeceklerdir.
Bu özellikli durum şu; bu yedek parça/malzemelerin hangi müşteriye gittiği biliniyor mu, bilinmiyor mu?
Yedek parça/malzemelerin kime, hangi müşteriye götürüldüğü biliniyorsa her müşteri için o müşteri adına sevk irsaliyesinin düzenlenmesi gerekecektir.
Şayet yedek parça/malzemelerin önceden hangi müşteriye kime gönderildiği bilinmiyor, servis elemanları bu malzeme/yedek parçaları ihtiyaç halinde gerek gördükleri takdirde kullanacak ya da değiştireceklerse, o zaman sevk irsaliyesine “muhtelif müşteriler” yazılarak düzenlenmesi gerekecektir.
VOLKAN KARA
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir