Muhasebede Konsinye Satışlar-1

23 Eylül 2012 by

Muhasebede Konsinye Satışlar-1

Konsinye Satıştan Beklenen

Günümüzde işletmeler konsinye satış uygulamasını bir pazarlama-satış tekniği olarak kullanabiliyorlar.

Özellikle satışlarını bayiiler kanalı ile yapan üretici şirketler, bu şekilde satışlarını artırma imkânını bulabilmekteler.

Konsinye satış uygulamasının hem üretici işletmeye, hem de bayilere bir takım avantajları olmakta.

Şöyle düşünebiliriz; bayii mağazasında daha çok ürün bulundurarak müşterilerine değişik fiyatlarda alternatifler sunmak istemekte, ancak stoklara da parasını bağlamak istememekte.

Üretici işletme ise bayiinin daha çok ürün alarak müşterilerine geniş ürün yelpazesini sunmasını, böylece son alıcı tüketiciye fiyat ve ürün teknolojisi konusunda çok fazla alternatif sunabilmesini sağlayarak mutlaka ürün satabilmeyi hedeflemektedir.

İşte üretici-bayii için bu karşılıklı beklentiler konsinye satışı tekniğini cazip hale getirmektedir.

Konsinye Satışta Taraflar

Konsinye satış sisteminde taraflar vardır.

Konsinye satışta satıcı – aracı – son tüketici olmak üzere üç taraf olduğu söylenebilir.

Teknik terimle, satıcı olan tarafa yani ürünü satmak üzere aracıya (yukarıda anlatmaya çalıştığım ilişkide bayii diye bahsettiğim aracıya) gönderene “konsinyatör”,  ürünü satmak üzere teslim alanada (yine yukarıdaki ilişkide bahsettiğim bayii) “konsinyi” denmekte.

Bu şekildeki satış işlemine de “konsinyasyon” şeklinde satış deniliyor.

Son tüketiciyi ise konsinyi?den malı tüketim amaçlı satın alan müşteri olarak tarif edebiliriz.

Konsinye Satış İşlemi

Şimdi konsinyason suretiyle satışın nasıl olduğunu anlatmaya çalışacağım. Sonra da bu işlemin yani konsinye satışın hukuki durumunu ve daha sonrada muhasebe kayıtlarını inceleceğim.

Önce şunu bilmek gerekiyor; konsinye satışta ürünün sahibi, müşteri tarafından satın alınıncaya kadar konsinyatördür.  Yani konsinyide( aracı pozisyonundaki bayiide) bulunan ürünün mülkiyeti satıcıdadır.

Durum böyle olunca ürün, müşteriye satılıncaya kadar satıcının yani konsinyatörün stoklarında bulunmak zorundadır.

Bunun üzerinde duruyorum, çünkü bu yüzden konsinye satış işleminin muhasebe kayıtları normal satış kayıtlarına göre farklılık göstermektedir.

Satıcı (konsinyatör) ile  bayii-aracı (konsinyi) önce konsinye satış işlemi için aralarında bir sözleşme yaparlar.

Sonra satıcı yapılan anlaşmaya göre ürünleri bir irsaliyeye bağlayarak bayii ya da aracıya gönderir, fakat fatura düzenlemez çünkü ürün satılıncaya kadar kendi mülkiyetindedir.

Aracı ürünü müşteriye sattığında satıcı tarafından faturası düzenlenir.

Şimdi burada iki ayrı şekilde satış gerçekleştirilebilir.

Birincisi, bayii ürünü müşteriye sattığında, satıcı ürün faturasını bayiiye çıkarır ve bayii de ürünü müşteriye fatura eder.

İkincisi ise, satıcı ürün faturasını doğrudan müşteriye çıkarır. Böylece ürünü, müşteriye aracı değil satıcı satmış olur. Aracı da satıcıya alacağı satış komisyonunu fatura eder.

Konsinye satış işlemine muhasebe olarak baktığımızda sistem bu şekilde çalışır.

Şimdi konsinye satışlara önce Borçlar Kanunu, daha sonrada Vergi Usul Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu açısından bakalım.

Konsinye Satışların Hukuki Yönü

6098 Sayılı Borçlar Kanuna Göre :

Konsinye, yani aracı (ya da komisyoncu denebilir) vasıtasıyla yapılan satış için yeni 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 532-546 ncı maddelerine bakmak gerekiyor.

532 nci maddeden 546 nci maddeye kadar “Komisyon Sözleşmesi” başlığı altında;

  1. Alım veya satım komisyonculuğu,
  2. Diğer komisyon işleri,

düzenlenmiştir.

Şimdi “Komisyon Sözleşmesi” ana başlığı altındaki maddelerden bazılarına bakalım.

532 nci maddede alım veya satım komisyonculuğunun tanımı yapılmış, aynen almak istiyorum ;

A. Alım veya satım komisyonculuğu

I.Tanımı

MADDE 532- Alım veya satım komisyonculuğu, komisyoncunun ücret karşılığında, kendi adına ve vekâlet verenin hesabına kıymetli evrak ve taşınırların alım veya satımını üstlendiği sözleşmedir.

Bu bölümdeki hükümler saklı kalmak üzere, komisyon sözleşmelerine vekâlet hükümleri uygulanır.” 

Burada vekalet vereni satıcı, komisyoncuyu da aracı olarak anlıyoruz.

Yine 533 ncü maddede komisyoncunun “Bildirme ve sigortalama borcu” gösterilmiş, yine aynen alıyorum ;

“1. Bildirme ve sigortalama borcu

MADDE 533- Komisyoncu, yaptığı iş hakkında vekâlet vereni bilgilendirmek ve özellikle talimatının yerine getirildiğini kendisine hemen bildirmekle yükümlüdür.

Vekâlet verenin talimatı olmadıkça komisyoncu, sözleşmenin konusunu oluşturan şeyleri sigorta ettirmekle yükümlü değildir.”

Bu maddeden şu anlaşılabilir, komisyoncu yani aracı, ürünü müşteriye sattığında, satış işlemini hemen satıcıya bildirecektir.

539 ncu maddede komisyoncunun ücret isteme hakkı düzenlenmiş bulunmakta, aynen alıyorum;

“MADDE 539- Komisyoncu, ücretinin ödenmesini kendisine verilen işi yapınca isteyebileceği gibi, işin yapılmaması vekâlet verene yükletilebilen bir sebepten kaynaklanması hâlinde de isteyebilir.

Komisyoncu, başka sebeplerle işin yapılamaması durumunda, ancak emeğinin yerel âdete göre belirlenecek karşılığını isteyebilir.”

543, 544 ve 545 nci maddelerde “Komisyoncunun kendisiyle işlem yapması” gösterilmiş, 543 ncü madde “Bedel ve ücret” başlıklı, aynen buraya alıyorum ;

“MADDE 543- Borsada kayıtlı veya piyasa fiyatı bulunan kambiyo senetleri veya diğer kıymetli evrakı ya da ticari malları satmaya veya satın almaya yetkili kılınan komisyoncu, vekâlet veren tarafından aksine talimat verilmemişse, satın alacağı mal yerine kendi mallarını satabilir veya satacağı malı kendisi için satın alabilir. Bu hâllerde, komisyoncunun kendisiyle işlem yaptığı andaki değerler esas alınır; komisyoncunun, komisyon işlerinde alışılmış olan ücret ve giderlerini, bu hâllerde bile isteme hakkı vardır.

Komisyoncu, bu tür bir işlemin yapıldığını aynı gün vekâlet verene bildirmek zorundadır.

Diğer hâllerde satış hükümleri uygulanır.”

Bu maddeden komisyoncunun, satacağı malı kendisinin de satın alabileceği anlaşılıyor.

Yine “Diğer komisyon işleri” başlıklı 546 ncı maddede imal edilecek taşınırlar hakkındaki komisyon işlerinin de alım ve satım komisyonculuğu hükmünde olduğu gösteriliyor.

546 ncı madde şöyle;

 “MADDE 546- Malzemesi iş sahibi tarafından verilmek üzere imal edilecek taşınırlar hakkındaki komisyon işleri, eşya mislî şeylerden olmasa da, alım ve satım komisyonculuğu hükmündedir.

Alım ve satım komisyonculuğu sayılmayan işleri, ücret karşılığında kendi adına ve vekâlet verenin hesabına üstlenen alım ve satım komisyoncusu ile komisyon işlerini kendisine meslek edinmeyip arada bir üstlenen tacir hakkında da bu bölüm hükümleri uygulanır.

Taşıma işleri komisyonculuğu hakkındaki özel hükümler saklıdır.”

Görülüyor ki, aracı (komisyoncu) vasıtasıyla yapılan satışlar Borçlar Kanunu?nda düzenlenmiş bulunmaktadır.

Anlıyoruz ki, konsinye satışlarda satıcı ile aracı (komisyoncu) arasında bir sözleşme yapılması gerekmekte.

Komisyoncu vasıtasıyla yapılacak satışı düzenleyen yukarıda bahsettiğim Borçlar Kanunu 532 – 546 ncı maddelerinin konsinyatör vasıtasıyla yapılan satışlara da teşmil edilebileceğini söylemek mümkün.

Muhasebeci Gözüyle Konsinye Satış

Evet buraya kadar muhasebeci gözüyle konsinye satışların satıcı işletme ve bayii-aracıya avantajlarını, konsinye satışlardaki tarafları ve kısaca işleyişini, hukuki yönden de Borçlar Kanunu?na göre aracı (komisyoncu) vasıtasıyla yapılan satışları incelemeye çalıştım.

Konsinye satışlarda muhasebe kayıtları farklıdır.

Gelecek bölümlerde, konsinye satışları Vergi Usul Kanunu ve Katma Değer Vergisi açısından inceleyip daha sonra da  konsinye satışların muhasebeleştirilmesini incelemeye çalışacağım.

Gelecek yazıda görüşmek üzere hoşçakalın.

VOLKAN KARA

S. M. Mali Müşavir

 

Volkan Kara

Volkan Kara

Giresun'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladı. Yüksek öğrenimi İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nde yaptı, yine Akademi'ye bağlı Muhasebe Enstitüsü'nde "Lisansüstü Muhasebe Uzmanlığı" eğitimi aldı. 25 yıldan fazla sanayii şirketlerinde Muhasebe ve Mali İşler Yöneticiliği yaptı. Çeşitli eğitim sertifikaları yanında, mesleğinin gerektirdiği S. M. Mali Müşavir ruhsatı bulunmaktadır.

More Posts


Şimdi üye olun!

Ücretsiz e-kitabınızı alın...  Name: Email: 40 subscribers Bilgilerinizin güvenliğine saygılıyız. Email Marketingby GetResponse
Muhasebeci_Yorumluyor_QR-Code

4 Yorum

  1. Uğur

    Merhaba merak ettiğim konulardan biride şudur Konsinye bırakılan bir ürün üzerinden 1 yıl geçtiği takdirde konsinye bırakan firma bunu faturalandırıp tahsil edebilir mi ? yoksa konsinye oldugundan dolayı sadece satılan ürünü faturalandırıp geri kalanı gelen konsinye irsaliyesine göre iade için irsaliye kesilip mi gönderilmelidir.İlginiz İçin Şimdiden Teşekkürler

    • Volkan Kara
      Volkan Kara

      Bana göre bahsettiğiniz olay tamamıyla yapılan konsinye sözleşmesine bağlı. Yapılan sözleşmede bir yıl satılmayan mal aracıya fatura edileceği şartı varsa fatura edilir.

      • Uğur

        Sözlşme yapılmadı yani sadece konsinye edilmiş irsaliye var bu durumda ne olabilir peki

        • Volkan Kara
          Volkan Kara

          Sözleşme yoksa malın konsinye bırakıldığı firmayla görüşerek sorunu çözebilirsiniz.

Bir Yorum Yapın

E-posta hesabınız yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Şu HTML etiketlerini ve özelliklerini kullanabilirsiniz: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>


Şimdi üye olun!

Ücretsiz e-kitabınızı alın...  Name: Email: 40 subscribers Bilgilerinizin güvenliğine saygılıyız. Email Marketingby GetResponse
Önceki yazıyı okuyun:
İşletme muhasebesinde giderler.
Muhasebede Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler-2

Kanunen Kabul Edilme...

Kapat