Promosyon Nedir?

İşletmeler zaman zaman satışını yaptıkları ürünlerinin yanında müşterilerine herhangi bir bedel almadan promosyon olarak çeşitli ürünler vermektedir.

Peki bu bedelsiz ürünlerin teslimi katma değer vergisine tabi midir? Bu yazının konusu bu sorunun cevabı…

Önce promosyonun ne olduğuna bakalım.

Türk Dil Kurumu’nun Güncel Türkçe Sözlüğü’nde “promosyon” kelimesini arattığınızda bu kelimenin anlamı olarak karşımıza isim olarak “Özendirme” çıkıyor.

Ancak ben size promosyonun ne olduğunu anlatan daha açık bir tarif vereceğim. Bu tarifi Kobitek Kobilerin İş Portalı web sitesinde “Bütün zamanların En İyi promosyonu” başlıklı bir makalede okudum.

Promosyonun ne olduğu şöyle ifade ediliyor ;

“….standart miktar ve fiyatınızdan farklı bir teklif sunuyorsanız bu promosyondur. Klasik olanları hemen her zaman marketlerde görebileceğiniz uygulamalardır. Aynı miktara daha düşük bir fiyat, aynı fiyata daha yüksek bir miktar veya aynı miktar ve fiyatın yanında ilave bir ürün vermek şeklinde yapılır.….”

Promosyon Ürünleri

Promosyon’un ne olduğuna bir açıklık getirdikten sonra gelelim promosyon ürünlerine.

Şirketler satışlarını artırmak, yeni ürünlerini müşterilerin beğenisine sunmak ve tanıtmak amacıyla, bir pazarlama tekniği olarak satışını yaptıkları bir ürünün yanında diğer bir ürünü ücretsiz olarak vermekteler.

Bunun bir başka bir tarifi “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği”nde “10.1. Promosyon Ürünleri” başlığı altında da veriliyor, tebliğden aldığım aşağıdaki alıntıdan konu herhalde daha iyi anlaşılacaktır;

“….. firmaların iktisadi faaliyetini genişletme, emsal işletmelerle rekabet edebilme, üretim veya satışını yaptıkları mallara olan talebi koruma veya artırma amacıyla bir malın yanında başka bir mal verilmesi şeklinde gerçekleşen işlemlerde, ….” 

Peki işletmelerin bu amaçla (yani promosyon amaçlı) müşterilerine ücretsiz verdikleri ürünler işletme için bir satılan malın maliyeti mi, yoksa bir gider midir?

Sanırım bu sorunun cevabı bir muhasebeci için oldukça önemli, değil mi?

Bu soruya da yine yukarıda bahsettiğim tebliğin yine ayni bölümünden yaptığım aşağıdaki alıntı ile cevap vereyim;

“…piyasadan satın alınan veya ithal edilen malların promosyon ürünü olarak müşterilere verilmesi,

mükellefler açısından pazarlama gideri niteliğini taşıdığından, bu malların alış bedelleri gider olarak kaydedilebilir.”

Evet bu ürünlerin alışında ödenen bedelin bir maliyet değil, bir satış ve pazarlama gideri olarak muhasebeleştirilmesi gerekiyor.

Bu soruyu cevapladıktan sonra şimdi bir soru daha soralım. Ücretsiz verilen promosyon ürünlerinin teslimi katma değer vergisine tabi midir?

Hayır tabi değil. Promosyon amaçlı verilen promosyon ürünlerinin müşteriye tesliminde katma değer vergisi hesaplanması gerekmemektedir.

Ayrıca şu hususu da hatırlatmak istiyorum, promosyon olarak verilen ürünlerin alışlarında ödenen (yani yüklenilen) katma değer vergisi de indirilebilmektedir.

Satılan ve Promosyon Olarak Verilen Ürünlerin KDV Oranlarının Farklı Olması

Başlıkta belirttiğim KDV oranı farklılığı bazen sorun yaratabilmektedir.

Satışı yapılan ürünün KDV oranı, bu ürünün yanında promosyon olarak verilen ürünün KDV oranından düşük ise yüklenilen katma değer vergisi nasıl indirilecektir?

Bu soruya da “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği” ışığında cevap vermeye çalışayım.

1. Şayet promosyon olarak verilen bir ürünün katma değer vergisi oranı, satışı yapılan asıl ürünün katma değer vergisi oranından daha düşük ya da eşit ise, promosyon ürünü için yüklenilmiş katma değer vergisinin tamamını indirmek mümkün.

2. Fakat promosyon ürününün katma değer vergisi oranı, asıl satışı yapılan ürünün katma değer vergisi oranından yüksek olması halinde promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinin indirimi farklılaşmaktadır.

Bu durumda indirimin şöyle yapılması gerekiyor;

Promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinden, asıl satışı yapılan ürünün katma değer vergisi oranına isabet eden kısmı indirilecek, indirilemeyen kalan katma değer vergisinin ise gider veya maliyet olarak muhasebeleştirilmesi gerekiyor.

Promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinin ne kadarlık kısmının indirileceğini gösteren formül şöyle ;

 

 İndirim Uygulaması

Promosyon ürünlerinin ne zaman ne kadar verileceği, yani ne kadarının satın alındığı (ya da işletmede üretildiği) dönemde promosyon olarak ücretsiz verileceği, ne kadarının stoklarda kalacağı önceden bilinmeyebilir.

Bu yüzden promosyon ürünlerinin alımında yüklenilen katma değer vergisi, önce “191.İndirilecek KDV” hesabına alınması gerekiyor.

Eğer promosyon ürününün katma değer vergisi oranı, satışı yapılan asıl ürününün katma değer vergisi oranından yüksek ise indirim uygulaması yukarıda verdiğim formül çerçevesinde şöyle olacak;

1. Promosyon ürününün satın alınması ile bedelsiz olarak müşterilere asıl ürünle beraber teslim edilmesinin ayni dönemde olması durumunda, öncelikle yüklenilen katma değer vergisi “191.İndirilecek KDV” hesabına alınacak.

Bu katma değer vergisinden, satışı yapılan asıl ürünün katma değer vergisi oranına isabet kısmı dışında kalan tutar bu hesaptan çıkarılarak gider hesaplarında muhasebeleştirilecek.

2. Promosyon ürünün satın alınması ile bedelsiz müşteriye verilmesi (teslimi) ayni dönemde değil de daha sonraki dönem ya da dönemlerde ise yüklenilen katma değer vergisinin indirimi KDV beyannamesi üzerinde farklılaşmaktadır.

 Satın alındığı dönem KDV beyannamesinde “İndirilecek KDV” olarak beyan edilen tutardan, satışı yapılan ürünün tabi olduğu katma değer vergisi oranına isabet eden kısmının düşülmesinden sonra kalan tutar, bu promosyon ürünlerinin ücretsiz teslim edildiği dönem beyannamesinde “İlave Edilecek KDV” satırında alınarak beyan edilecek ve bu tutar muhasebe kaydı olarak gider veya maliyet hesaplarına alınacak.

Bu indirimi rakamlarla daha anlaşılır hale getirmek için yukarıda alıntılar yaptığım “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği”nde “10.1. Promosyon Ürünleri” başlığı altındaki bölümde verilen bir örneği buraya almak istiyorum;

 

Bir başka yazıda buluşmak üzere hoşçakalın.

Bu yazı hakkındaki yorumlarınızı lütfen aşağıdaki yorum bölümünden gönderin…

VOLKAN KARA

S. M. Mali Müşavir