Kurumlarda Gayrimenkul Satış İstisnası
Sermaye şirketlerinde, gayrimenkul satışında kazanç istisnası uygulaması muhasebeciler için önemli bir muhasebe uygulamasıdır.
Bu istisna için Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) 5 nci maddeye bakmamız gerekiyor.
Kurumlar Vergisi Kanunu “İstisnalar” başlıklı 5 nci maddesinde kurumlar vergisinden müstesna olan kazançlar sıralanmaktadır.
İstisna’nın anlamının ayrı tutulan şey olduğunu söyleyebilirim.
Müstesna kelimesini de, Türk Dil Kurumu (TDK) web sitesindeki Büyük Türkçe Sözlük’te aradığımızda karşımıza şu açıklamalar gelmektedir ;
- Bir bütünün veya kuralın dışında olan, kural dışı, şaz.
- Benzerlerinden üstün olan, benzerleri az bulunan.
- Kural dışı.
- Dışında, ayrı, hariç tutularak.
TDK’da bu kelimeye bakmak isterseniz şu butonu tıklayın >> Türk Dil Kurumu
Şimdi bu yazının konusu olan KVK 5 inci maddesinin birinci fıkrasının e bendine bakalım.
KVK 5 nci madde birinci fıkra e bendi şöyle ;
KVK 5 nci madde birinci fıkra e bendi
Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.
İstisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (bu Kanuna göre yapılan devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanır.
Bedelsiz olarak veya rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibarî değeriyle elde edilen hisse senetlerinin elde edilme tarihi olarak, sahip olunan eski hisse senetlerinin elde edilme tarihi esas alınır.
Devir veya bölünme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının satışında iki yıllık sürenin hesabında, devir olunan veya bölünen kurumda geçen süreler de dikkate alınır.
Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.”
Yukarı aldığım e bendini okuduğumuzda kurumlarda en az iki tam yıl aktifte bulunan bir taşınmazın satışından elde edilen kazancın % 75 (Yüzde Yetmişbeş)’lik kısmının kurumlar vergisinden müstesna (ayrı tutulduğu) olduğu anlaşılmaktadır.
İstisnadan faydalanan kazanç bilançonun pasifinde özel bir fon hesabına alınmalı.
Ancak bunun şartları var;
- Bu istisna satışın yapıldığı dönemde uygulanabilir.
- Satıştan elde edilen kazancın istisnadan faydalanan kısmı, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında tutulması gerekiyor.
- Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar tahsil edilmesi gerekiyor. Bu süre içinde tahsil edilmezse istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.
- İstisna edilen kazanç beş yıl içinde herhangi bir hesaba nakledilemeyeceği gibi işletmeden de çekilemez. Kazancın beş yıl içinde başka bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi halinde tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır. İstina edilen kazanç beş yıl içinde ancak sermayeye ilave edilebilir.
Söz konusu istisnayı uygulayacak muhasebeciler için bu şartların bilinmesinin önemini bir kere daha vurgulamak isterim.
Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnasının Amacı
Peki, gayrimenkul satış kazancına istisna uygulamanın amacı nedir?
Bu soruya İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen “İşletmeye kayıtlı birden fazla gayrimenkulün elden çıkarılmasında istisna uygulaması hk.” başlıklı, ve 17/07/2014 tarihli özelgeden bir bölüm alarak cevaplayayım ;
Kurumların sermaye yapısı güçlü olmalı
İstinanın amacı açık, kurumların sermaye yapısını kuvvetlendirerek finansman zorluklarını aşmak ve bilanço aktiflerini daha verimli kullanarak mali yapıyı kuvvetlendirmek.
Satıştan Elde Edilen Kazanç İle Başka Bir Gayrimenkul Alınırsa?
Burada bir noktayı vurgulamak istiyorum, bu paragrafın başlığını da bu yüzden dikkatinize sunmak istedim.
Şirketinizin aktifinde bulunan bir gayrimenkulü sattınız ve elde ettiğiniz kazanç ile de yine bir gayrimenkul satın aldınız.
Bu işlem bilançonuzdaki bir bağlı değerin başka bir bağlı değere dönüşmesi anlamını taşımaktadır.
İşte bu dönüştürme işlemi, KVK 5 inci maddesinin birinci fıkrasının e bendinde gösterilen istisna uygulamasına aykırıdır. Bu nedenle gayrimenkulün satışından elde ettiğiniz kazancın söz konusu istisnaya konu edilmesi mümkün olmamaktadır.
Bu konuda yukarıda sözünü ettiğim özelgeye bakmanızı öneririm.
Konu hakkında yorum yapmak isteyen muhasebeci arkadaşlarımın aşağıdaki yorum bölümünü kullanmalarını rica ediyorum.
VOLKAN KARA
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Son Yorumlar