Muhasebede Maliyet Merkezleri

Maliyet muhasebesinin işleyişinde  giderlerin dağıtımının doğru maliyet merkezlerine yapılması ürün maliyetlerinin doğru hesaplanması açısından çok önemlidir.

Üretim işletmelerinde genel olarak maliyet merkezleri (ayni zamanda sorumluluk merkezleri olarakda tarif edebileceğimizi zannediyorum) işin yapılışına göre ortaya çıkmaktadır.

Bu açıdan baktığımızda bir üretim işletmesi üretim, kalite, plânlama, araştırma geliştirme, satınalma/lojistik, satış, finansman, muhasebe, insan kaynakları, bilgi işlem, halkla ilişkiler ve  genel yönetim gibi fonksiyonel bölümlerden oluşur.

Bu bölümler muhasebe açısından birer maliyet merkezidir.

Maliyet Merkezleri ve Giderler

İşletmenin faaliyetleri için devamlı olarak bir takım harcamalar yapılmakta, giderler oluşturulmaktadırlar.

Ürün maliyetlerinin hesaplanmasında, üretim safhasında ürünün bünyesine direkt giren giderler ile üretim için yapılan endirekt harcamalar esas olduğuna göre maliyet merkezleri ve buraların yapacağı giderler önem kazanmaktadır.

Bir ürünün maliyetinin nelerden oluştuğunu şöyle sıralayabiliriz ;

–          Ürünü meydana getiren malzemeler (İlk hammadde ve malzeme giderleri),

–          Üretim safhalarında çalışan işçilerin tüm ücret ve ekleri ( Direkt işçilik giderleri)

–          Üretim safhasında direkt olarak ürünün bünyesine girmeyen ancak üretimin gerçekleşmesi için yapılan giderler (Genel üretim giderleri)

Yukarıda maliyet merkezlerini sıralamıştık, bu maliyet merkezlerinin bir kısmının yapacağı giderler ürün maliyetini oluşturacağı aşikardır. Ürün maliyetinden kastımızın ?sınai maliyet? olduğunu  söylemeye gerek görmüyorum.

Şimdi hangi maliyet merkezleri giderlerinin ürün maliyetine girmesi gerektiğine bakalım.

Bir kere üretim bölümünün yaptığı giderlerin gireceği muhakkaktır. Bunun yanında kalite, satınalma/lojistik, plânlama bölümlerinin de yapacağı giderler maliyetin birer parçası olacaklardır.

Genel Üretim Giderleri

Giderlere baktığımızda İlk hammadde ve malzeme ile direkt işçilik giderleri zaten belli, peki genel üretim giderleri nelerdir ?

Genel üretim giderlerini genel olarak şöyle sıralayabiliriz ;

–          Üretim safhasında ürünün bünyesine girmeyen ancak üretimin yapılması için gerekli olan endirekt malzemeler,

–          Direkt işçiliğin dışında üretim bölümlerinde çalışan endirekt işçi ve diğer personelin tüm giderleri,

–          Enerji giderleri,

–          Üretim için kullanılan sabit kıymetlerin amortismanları ve sigorta giderleri,

–          Üretim ile ilişkili maliyet merkezi personellerinin seyahat, iletişim, taşıma ve benzeri giderler,

–          Fason işçilik giderleri,

–          Yukarıdaki kalemlere girmeyen ancak üretim için yapılan diğer giderler.

Sonuç olarak, muhasebeci gözüyle baktığımızda bir muhasebe organizasyonunda ;

–          Maliyet merkezlerinin çok iyi tanımlanması,

–          Hangi maliyet merkezlerinin yapacağı giderlerin ürün maliyetini oluşturacağı,

–          Giderlerin doğru maliyet merkezleri altında oluşturulması,

ürün maliyetinin hesaplanmasında önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.

VOLKAN KARA

Bir Muhasebeci