Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

Bireysel tüketici olarak hepimizi yakından ilgilendiren yeni tüketici kanununda önemli değişiklikler bulunmakta.

28 Kasım 2013 tarihli resmi gazetede yayınlanan ancak Yürürlük başlıklı 87.nci maddesine göre yayımı tarihinden itibaren 6 (altı) ay sonra yürürlüğe girecek yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 28 Mayıs 2014 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi.

Kanun özellikle tüketici lehine önemli değişiklikler getirmektedir. Yeni kanunda tüketiciyi korumaya yönelik önemli maddelerin yanında, eski 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da bulunmayan yeni düzenlemeler de var.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da önemli olduğunu düşündüğüm yenilikleri ve düzenlemeleri web sitemiz Muhasebeci Yorumluyor takipçileri ile paylaşmak istedim.

Aşağıdaki, yenilikler ve düzenlemeler ile ilgili aldığım kısa notların ilginizi çekeceğini düşünüyorum.

Yaptığım açıklamaların sonuna söz konusu kanunun hangi maddesiyle ilgili olduğunu göstermek için madde numarasını parantez içinde yazdım.

Sözleşmeler Konusundaki Düzenlemeler İle İlgili Birkaç Not

– Yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözleşme ve bilgilendirmelerin en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir ve okunabilir olması gerekmekte (Madde 4/1).

– Sözleşmedeki şartlar, sözleşme süresi içinde tüketicinin aleyhine değiştirilemeyecek (Madde 4/2).

– Sözleşmeyi düzenleyenin kendi menfaati doğrultusunda yapmış olduğu masraflar için ek bir bedel talep edilemeyecek (Madde 4/3).

– Bankalar, finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşların faiz dışında tüketiciden talep edeceği ücret, komisyon, masraf türleri ve bunlara ilişkin usul ve esaslar bu Kanunun ruhuna uygun ve tüketiciyi koruyacak şekilde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenecek (Madde 4/3).

– Sözleşmelere istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgiler, sözleşmenin eki olarak yazılı şekilde tüketiciye verilecek (Madde 4/4).

Haksız Şartlar

– Tüketici sözleşmelerinde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüz olacak (Madde 5/2).

– Önceden hazırlanmış bir şartın standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilecek (Madde 5/3).

Ayıplı Mal ve Hizmetler

Ayıplı mal, 8.nci maddede şöyle tarif edilmekte ;

– Ayıplı mallarda önemli bir nokta; teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların teslim tarihinde var olduğu kabul edilecek, malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya ait (Madde 10/1).

– Ayıplı malda tüketicinin birden fazla seçim hakkı var, bunları şöyle sıralayabilirim ;

  1) Sözleşmeden dönebilir,

  2) Ayıp oranında satış bedelinden indirim isteyebilir,

  3) Aşırı bir masraf gerekmiyorsa bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere ücretsiz onarım isteyebilir,

  4) İmkân dahilinde ise satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteyebilir (Madde 11/1).

Ayıplı hizmet 13.ncü maddede şöyle tarif edilmektedir;

Ayıplı hizmette de tüketicinin seçimlik hakları bulunmakta ve hizmeti sağlayıcı tüketicinin tercih edeceği hakkı (talebi) yerine getirmek zorunda.

Ayıplı hizmette tüketicinin seçimlik haklarını gösteren 15/1.nci maddenin birinci cümlesi şöyle ;

“Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici, hizmetin yeniden görülmesi, hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımı, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme haklarından birini sağlayıcıya karşı kullanmakta serbesttir. “

Cayma Hakkı

Kanunun muhtelif maddelerinde cayma hakkının süreleri verilmiştir.

 – Tüketici taksitle satış sözleşmesinden, 7 (yedi) gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeden cayma hakkına sahip (Madde 18/1).

 – Herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkının 14 (ondört) gün olduğu sözleşmeler şunlar;

  A) Tüketici kredisi sözleşmesi (Madde 24/1),

  B) Ön ödemeli konut satış sözleşmesi (Madde 43/1),

  C) Diğer tüketici sözleşmeleri (Madde 47/5),

  D) Mesafeli satış sözleşmeleri (Madde 48/4 ve Madde 49/5),

  E) Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri (Madde 50/6).

Tüketici Kredileri ve Konut Finansmanı Sözleşmeleri

– Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü var. Teklif edilen kredi sözleşmesinin şartlarını içeren bir bilgi formu sözleşme öncesi tüketiciye verilerek bilgilendirilecek (Madde23/1).

– Belirli süreli kredi sözleşmelerinde şartların tüketicinin aleyhine değiştirilmesi mümkün değil (Madde 26/1).

– Tüketicinin açık bir talebi olmadan kredi ile ilgili sigorta yaptırılamayacak. Tüketici sigorta yaptırmak istemesi halinde istediği sigorta şirketine yaptırabilecek ve bunu kredi veren kabul etmek zorunda (Madde 29/1).

– Tüketicinin açık talimatı yoksa, belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili olarak kredili mevduat sözleşmesi yapılamayacak (Madde 31/2).

– Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isimlerle bir ücret tahsil etmeyecekleri kredi kartı sunmak zorundalar (Madde 31/3).

Yukarıda bahsettiğim sözleşme öncesi bilgilendirme ve sigorta yaptırılması hususları konut finansmanı sözleşmeleri için de geçerli (Madde 33/1 ve Madde 38/1).

Konut finansmanı sözleşmesine ilişkin bir hesap açılarak bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlem yapılması halinde, bu hesap için herhangi bir ücret veya masraf talep edilemeyecek ve bu hesap tüketicinin yazılı bir talebi olmaması durumunda kredinin ödenmesi ile kapanacak (Madde39/1).

Ön Ödemeli Konut Satışı

Ön ödemeli konut satışı sözleşmesinin tarifi madde 40/1’de veriliyor. Buraya aynen alıyorum;

– Tüketicilerle ön ödemeli konut satış sözleşmeleri ancak yapı ruhsatı alındıktan sonra yapılabilecek (Madde 40/3).

Bu madde çok önemli ruhsat almadan maket üzerinden satış yapılmasında tüketiciye önemli bir koruma getirilmektedir.

– Ön ödemeli konut satışlarında devir veya teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren 36 (otuz altı) ayı geçmeyecek (Madde 44/1).

– Ön ödemeli konut satışında devir ve teslim öncesi tüketici herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönebilir. Ancak bu durumda satıcı sözleşme bedelinin % 2’sine kadar tazminat isteyebilir (Madde 45/1).

Mesafeli Satış Sözleşmeleri

Kısaca söylemek gerekirse, mal ve hizmetlerin uzaktan pazarlanması sistemi içinde satıcı ve alıcı arasında uzaktan iletişim araçlarını kullanarak yapılan sözleşmeler mesafeli satış sözleşmeleri olarak isimlendirilmekte.

Mesafeli satış sözleşmesinin tarifi Madde 48/1’de verilmektedir.

– Tüketicinin mesafeli sözleşmeyi kabul etmeden önce satıcı tarafından bilgilendirilmesi gerekiyor (Madde 48/2).

Ayrıca finansal hizmetlerle ilgili yapılan mesafeli satış sözleşmeleri bulunmakta.

Finansal hizmetler ve finansal hizmetlerle ilgili uzaktan mesafeli sözleşme Madde 49/1’de şöyle açıklanıyor;

Devre Tatil Sözleşmeleri

Madde 50/1’e göre devre tatil sözleşmesi;

– Tüketicilerle ön ödemeli devre tatil sözleşmesi yapılabilmesi için devre tatil yapılacak taşınmazın inşa edileceği arsa için yapı ruhsatı alınması gerekiyor (Madde 50/2).

– Taşınmazın (devre tatil amaçlı) ön ödemeli satışında, devir ve teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren 36 (otuz altı) ayı geçmeyecek (Madde 50/10).

Paket Tur

Günümüzde tatillerde paket turlar çokca tercih edilmektedir. Yeni kanunla ticari ve mesleki faaliyetleri çerçevesinde paket tur hizmetinden faydalanan kişiler de tüketici kabul edilmiştir.

Paket tur sözleşmeleri ulaştırma, konaklama ve başka turizm hizmetlerinden en az ikisi birlikte olan, her şey dahil fiyatla satıldığı ya da satımın vaad edildiği, verilecek hizmetin 24 (yirmi dört) saatten fazla bir süreyi kapsadığı ya da gecelik konaklamayı içerdiği sözleşmelerdir.

Madde 51/1’de paket tur sözleşmesi tarif edilmektedir.

– Paket tur sözleşmesinin yapılmasından önce tüketiciye bilgilendirme broşürü verilme zorunluluğu var (Madde 51/4).

– Tüketicinin, paket tur sözleşmesinde esaslı unsurlarından birisinin değişmesi ve bu değişimin kendisinden kaynaklanmaması halinde ya da turun başlamadan önce iptal edilmesi durumunda sözleşmeden dönme hakkı bulunmaktadır (Madde 51/6).

– Paket turun ifası sırasında ortaya çıkan eksiklikler nedeniyle tüketicinin paket tur bedelinden indirim talep etme hakkı bulunmaktadır (Madde 51/7).

– Paket tur sözleşmesinin hiç veya gereği gibi gerçekleşmemesi halinde tüketicinin uğradığı zarardan paket tur düzenleyicisi sorumlu olmakta (Madde 51/8).

Abonelik Sözleşmeleri

Abonelik sözleşmesi, bir hizmeti ya da malı sürekli veya düzenli aralıklarla edinimi sağlamaktadır.

Bildiğiniz gibi günümüzde özellikle internet ortamında veya telefonla bir hizmet veya bir mal için abonelik tesis edilmekte, bu aboneliği sonlandırmak istediğimizde ise çeşitli zorluklarla karşılaşabiliyoruz.

Bu konuda 6502 sayılı kanunda tüketici lehine hükümler bulunmakta.

– Aboneliğin süresinin uzaması tüketicinin onayına bağlı. Belirli süreli abonelik sözleşmelerinde sözleşmenin belirlenen süre kadar uzayacağına dair bir hüküm konulması mümkün değil. Ancak tüketicinin sözleşme sona ermeden süre uzatımı için talepte bulunması ya da onay vermesi ile süre uzatılabilir (Madde 52/3).

– Süresi bir yıldan uzun veya belirsiz süreli abonelik sözleşmelerinde, tüketici herhangi bir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeden istediği zaman sözleşmeyi feshetme hakkına sahip (Madde 52/4).

– Abonelik satıcı veya sağlayıcı tarafından belirlenen sürelerde sona erdirilmezse, bu sürelerin bitiminden sonra hizmet veya maldan yararlanılmış olsa da, tüketiciden herhangi bir bedelin talep edilmesi mümkün değil (Madde 52/5).

Yiyecek Taklidi Olan Ürünler ve Piramit Satış Yasaklanmakta

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 79 ve 80 .nci maddeleriyle yiyecek taklidi ürünler ile piramit satış sistemleri yasaklanmaktadır.

Yiyecek taklidi ürünler ile ilgili yasağın açık olarak anlaşılması için 79.ncu maddenin 1.nci fıkrasının birinci cümlesini aynen buraya alıyorum;

Piramit satışa gelince, Madde 80/1’de piramit satışın tarifi bulunmakta.

Piramit satış;

– Katılımcılarına bir miktar para veya malvarlığı ortaya koymak karşılığında,

– Sisteme aynı şartlar altında başka katılımcılar bulma koşuluyla bir para veya malvarlığı kazancı olanağı ümidi veren,

– Malvarlığı kazancının elde edilmesini tamamen veya kısmen diğer katılımcıların da koşullara uygun davranmasına bağlı kılan,

gerçekçi olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan kazanç beklentisi sistemi olarak tarif edilmektedir.

Piramit satış sisteminin kurulması, yayılması veya tavsiye edilmesi yasaklanmıştır (Madde 80/2).

Tüketicinin Korunması

Kanun’un 54 – 60 .ncı maddelerinde tüketicinin bilgilendirilmesi ve menfaatlerinin korunması hususları yer almaktadır.

Bu maddelerde sırasıyla fiyat etiketleri,tanıtma ve kullanma kılavuzu, garanti belgesi, ihtiyari garanti (değişim, onarım, bakım, bedel iadesi ve benzeri hususlarda ilave garanti), satış sonrası hizmetler (satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri), tüketicinin bilinçlendirilmesi ve tüketici ödülleri ile ilgili hususlar yer almaktadır.

Diğer Hususlar

28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da daha bir çok konularda tüketici olarak bilmemiz gereken hususlar yer almaktadır.

28 Kasım 2013 tarihinde resmi gazetede yayımlanan kanunu okumak için lütfen burayı tıklayın…

Her tüketicinin bilmesi gerektiğini düşündüğüm hususları yukarıda kısa kısa anlatmaya çalıştım, umarım Muhasebeci Yorumluyor web sitesini takip eden muhasebeci arkadaşlarım için faydalı olmuştur.

VOLKAN KARA

S. M. Mali Müşavir