Binek Otomobillerinin Alımında Ödenen ÖTV ve KDV

18 Temmuz 2012 by muhasebeci

Binek Otomobilleri Faturasındaki ÖTV ve KDV

İşletmelerin satın aldığı binek otomobillerinin alış faturalarındaki özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma değer vergisi (KDV) maliyet mi yoksa gider mi olmalı?

Bu konuda zaman zaman muhasebe uygulamacıları (muhasebeciler) tereddüt yaşayabiliyor…

Ancak bu konuda herhangi bir tereddütün olmaması gerektiğini düşünüyorum, nedenini özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi açısından ayrı ayrı izah etmeye çalışacağım.

Binek Otomobili İçin Ödenen ÖTV

İşletmeler, satın aldıkları binek otomobilinin alım faturasındaki özel tüketim vergisini isterlerse alış maliyeti olarak aktifleştirebilir, isterlerse genel gider olarak gider yazabilirler.

Bu konuda Vergi Usul Kanunu’nun 262, 269, 270 ve 274 ncü maddelerine bakarak karar verilebilir.

Vergi Usul Kanunu 274 ncü maddeye baktığımızda emtianın maliyet bedeliyle değerleneceğini görüyoruz.

Bu maddenin, 5024 Sayılı Kanunun 1’inci maddesiyle değişmeden önceki halinde “Emtia” yerine “Satın alınan veya imal edilen emtia” yazıyordu.

Vergi Usul Kanunu 262 ncu maddeye baktığımızda da maliyet bedelinin nelerden oluştuğunu anlıyoruz.

262 ncu maddeye göre; “Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.”

Yani bir iktisadi kıymetin alımı sırasında, mal bedeli dışında ödenen alım giderleri de alış maliyetinin bir parçasıdır.

Vergi Usul Kanunu ilgili maddelerine bakmaya devam edelim, muhasebeciler muhasebe uygulamalarında olayı vergi kanunları ile yorumlamayı severler.

Yeni 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile bu yorumlarda Türkiye Muhasebe Standartlarının da dikkate alınacağını söylemek isterim.

Şimdi Vergi Usul Kanunu 269 ncu maddesine bakalım, bu madde başlığı “Gayrimenkuller” ve işletmelere dahil olan tüm gayrimenkullerin maliyet bedelleri ile değerleneceğini söylüyor.

Ayrıca bu maddede, bazı kıymetlerin de gayrimenkuller gibi değerleneceğini görüyoruz.

Bunlar ;

1. Gayrimenkullerin mütemmim cüzüleri ve teferruatı;

2. Tesisat ve makinalar;

3. Gemiler ve diğer taşıtlar;

4. Gayrimaddi haklar.

270 nci maddeye baktığımızda ise gayrimenkullerde maliyet bedeline giren giderleri görüyoruz.

Satınalma bedeli dışında ;

–          Makine ve tesisata ait gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri,

–          Mevcut binanın satın alınmasından sonra yıkılması ve arsasının tesviyesinden doğan (mütevellit) giderler,

maliyet bedeline giriyor.

Bu maddeler ışığında, işletmelerce binek otomobili alımı sırasında ödenen alım faturasındaki özel tüketim vergisinin satın alma bedelinin içinde olması nedeniyle iktisadi kıymetin maliyet bedeline dahil olduğunu söyleyebiliriz.

Şimdi burada konumuz için önemli olan 270 nci maddenin son cümlesini aynen almak istiyorum ;

270 nci maddenin son cümlesi şöyle ;

“Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedelini ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.”

Yukarıdaki 270 nci maddenin son cümlesi bize özel tüketim vergisinin maliyet bedeline dahil edilebileceğini ya da genel giderlerde gösterilebileceğini ifade ediyor.

Buraya kadar anlattıklarımdan şunu söylemek istiyorum;

İşletmeler, satın aldıkları binek otomobillerinin alış bedeli içinde bulunan özel tüketim vergisini alış maliyetine alarak aktifleştirmek ya da genel giderlere alarak giderleştirmek tercihlerden birini kullanabilirler.

Satın Alım Faturasındaki İndirilemeyen KDV

İşletmelerin binek otomobili satın alımı sırasında ödedikleri ve faturada gösterilen katma değer vergisini indirmeleri mümkün değil.

Bu konuda katma değer vergisi 30 ncu maddesi b fıkrasına bakacağız.

İşletmelere ait binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen katma değer vergisi indirilemez.

Ancak, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobillerin alış belgelerinde gösterilen katma değer vergisi hariç.

Bir başka deyişle, faaliyetleri kısmen ya da tamamen binek otomobili kiralanması, taksicilik işletmeciliği yapılması veya binek otomobillerinin çeşitli şekillerde işletilmesi olan işletmeler bu amaçla kullandıkları binek otomobillerinin alımında ödedikleri ve faturada gösterilmiş olan katma değer vergisini indirebilirler, fakat işletme amacı dışında satın aldıkları binek otomobillerinin alımında ödedikleri katma değer  vergisini  indiremezler.

Katma değer vergisi madde 30/b’ye baktığımızda bunu görüyoruz.

İşte  mükelleflerin işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen ve  indirimi mümkün olmayan katma değer vergisinin, gelir ve kurumlar vergisi çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması mümkün.

Bu konuda 23 no.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği?nin “I _ BİNEK OTOMOBİLLERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ” bölümüne açıklamalar bulunmakta.

VOLKAN KARA

S. M. Mali Müşavir