İşletmelerde Üretim Maliyeti

30 Nisan 2011 by Volkan Kara

Üretim Maliyeti

İşletmelerin yaşayabilmeleri için ürünlerini satabilmeleri ve bulundukları piyasalarda belli piyasa payını yakalamalarının yaşamsal bir gereklilik olduğunu söylemek herhalde yanlış olmayacaktır.

Üretim yapan işletmeler için en önemli hedeflerden birinin de  piyasanın kabul edebileceği, rekabet edebileceği ürün satış fiyatlarını oluşturabilmek olduğunu düşünüyorum. Satış fiyatının yanında kalitenin, doğru ürün seçiminin, satış sonrası hizmetlerin, yeterli organizasyonun v.b. özelliklerinde olması muhakkak gerekmekte.

Ancak bu yazının konusu üretim maliyeti olduğu için diğer gerekliliklerden bahsetmeyeceğim.

İşletme üretim maliyetinin doğru bir şekilde tespit edilmesi ve bu maliyet üzerine satış fiyatı inşa edilmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

Bu doğru maliyetlerin belirlenmesi işi maliyet muhasebesi bölümünün en önemli görevini oluşturmaktadır.

Üretim Maliyetinin Yapısı

Bir ürünün maliyeti ;

-          Direkt ilk hammadde ve  malzeme maliyeti,

-          Direkt işçilik maliyeti,

-          Genel üretim giderleri maliyetinden oluşmaktadır.

İlk madde ve malzeme maliyeti ;

Üretilen ürünün birebir bünyesine giren, yani ürünü oluşturan ilk hammadde ve malzemelerin maliyetinin doğru hesaplanması gerekmekte. Bunun için ilk yapılacak şey üretilen ürünün bünyesine giren malzemeleri tespit edip, ürün ağaçları oluşturmaktır. Ürün ağaçlarını oluşturma, ürünü tasarlayan bölümlerin işi olması gerekir, maliyet muhasebesi bunları alacak ve maliyetlendirecektir.

Bu maliyetlendirme işi muhasebe tarafından uygulanan muhasebe stok yönetimi sistemi ile yapılmaktadır. Günümüzde geliştirilen ve maliyet muhasebesi bölümlerince kullanılan bilgisayar stok yönetimi programlarıyla maliyetlendirme işlemi rahatlıkla yapılabilmektedir.

Direkt işçilik maliyeti ;

Ürünün üretimini fiilen gerçekleştiren işçilerin tüm ücret ve ekleri giderlerinden oluşur.  Üretim çeşitli safhalardan oluşur, bu safhalarda çalışan ve üretimi gerçekleştiren işçilerin ücret giderleri de diyebiliriz.

Genel üretim giderleri maliyeti ;

Üretim sırasında harcanan, ancak ürünün bünyesine girmeyen, fakat üretimin yapılması için gerekli olan malzemelerin maliyetleri, üretim bölümlerinde çalışan ve üretimin yapılmasında katkısı ve rolü olan yönetici, memur ve endirekt işçilerin maliyetleri bu kapsamdadır.

Yine üretim ve üretime yardımcı olan bölümlerin genel giderleri ile bu bölümlerin üretim sırasında harcadığı enerji giderleri, genel üretim giderlerilerinin bir parçasını oluşturmaktadır.

Genel üretim giderlerini ilk hammadde, malzeme ve direkt işçilikden ayıran bir özellik bulunmaktadır.

Genel üretim giderlerinin birebir hangi ürünün üretimi sırasında gerçekleştiği, gider oluşturan ekipmanların hangi ürün için ne kadar kullanıldığı bilinmesi kolay olmamaktadır.

Bu yüzden genel üretim giderleri önce giderlerin yapıldığı maliyet merkezlerinde toplanmakta ve sonra belirlenen dağıtım anahtarları vasıtasıyla ana üretim merkezlerine ve dolayısıyla ürün maliyetlerine yüklenmektedir.

Maliyet Muhasebesi

Ürün maliyetlerinin oluşturulmasının muhasebe içinde maliyet muhasebesinin aslî görevlerinden olduğunu yukarıda söylemiştim.

Maliyet muhasebesi bölümünün, tüm maliyet kalemlerini eksiksiz oluşturarak, gerekli teknik çalışmayla ürün maliyetlerini çıkarmak ve işletme yönetimine sunmak önemli görevidir. Bu görevi yaparken bilgileri gecikmeden zamanında vermek önemli prensip olmalı.

İşletmelerde üretim maliyetleri ne kadar doğru hesaplanırsa satış fiyatları da o kadar doğru olacağını düşünmekteyim.

VOLKAN KARA

Bir Muhasebeci