Muhasebeci Bakışıyla Yenileme Fonu-2

07 Mart 2012 by Volkan Kara

Yenileme Fonu Muhasebesi

Yenileme fonu yazı dizisinin birinci bölümünde uygulamayı Vergi Usul Kanunu 328 ve 329 ncu maddeleri çerçevesinde incelemiştim.

Konuyu hatırlamak maksadıyla yazının birinci bölümünü okumak isterseniz lütfen burayı tıklayın.

Vergi Usul Kanunu 328 ve 329 ncu maddelere göre yenileme fonunu inceledikten sonra muhasebe kayıtlarının nasıl yapılması gerektiğine bakalım.

 

 

Muhasebede iki ayrı amaçla kayıtlar yapılabilir ;

Vergi Muhasebesi Amaçlı Muhasebe Kayıtları

 

 

 

 

 

 

 

 

Vergi muhasebesine uygun olarak genelde yapılan muhasebe kayıtları ;

A)     Yenilenecek iktisadi kıymetin satışının muhasebe kaydı örneği :

—————————————-  /  ——————————————-

102 Bankalar                    xxx

257 B. Amortismanlar    xxx

………………………………………………2253 Tesis, Makine ve Cihazlar       xxx

……………………………………………..  391  Hesaplanan KDV                        xxx

……………………………………………..  679 Diğ. Olağandışı Gelir ve Kârlar xxx

Yenilenecek makinenin satış kaydı.

—————————————   /   ———————————————

B)      Satıştan oluşan kârın pasifte geçici bir hesaba alınmasının muhasebe kaydı örneği :

—————————————  / ———————————————-

679 Diğ. Olağandışı Gelir ve Kârlar xxx

…………………………………………………..  549 Özel Fonlar               xxx

…………………………………………………..   549.00 Yenileme Fonu

Satış kârının pasifte geçici bir hesaba alınması.

————————————-  / ———————————————-

C)      Yenileme fonunun, yeni alınan iktisadi kıymetin amortismanına mahsup edilmesinin muhasebe kaydı :

—————————————–  /  ——————————————

549 Özel Fonlar                  xxx

549.00 Yenileme Fonu

…………………………………………………… 257 B. Amortismanlar             xxx

Yenileme fonunun yeni iktisadi kıymetin amortismanına mahsup edilmesi.

————————————–  / ————————————————-

D)     Yenileme fonunun, üçüncü yılda yenileme yapılmaması yani kullanılmaması nedeniyle vergi matrahına ilave etmek maksadıyla yapılacak muhasebe kaydı :

——————————————–   / ——————————————

549 Özel Fonlar                  xxx

549.00 Yenileme Fonu

…………………………………………………… 679  Diğ. Olağandışı Gelir ve Kârlar xxx

Yenileme fonunun kâra ilave edilmesi.

——————————————  /  ———————————————-

Muhasebe Raporlaması Amaçlı Muhasebe Kayıtları

Maliyetlerin gerçeğe uygun hesaplanması gerekliliği ve mali tabloların karşılaştırılabilirliğini sağlamak maksadıyla yapılması gereken muhasebe kayıtları ;

Burada konunun daha iyi anlaşılması için rakamlı bir örnek vereceğim.

Bir işletme bir makinesini yenilemek amacıyla 2011 yılında satmış ve 100.000 TL. kâr elde etmiş ve Vergi Usul Kanunu 328 nci maddeye uygun olarak kârı pasifte “549. Özel Fonlar” hesabına almıştır.

Eylül 2012 ayında da ayni türden bir makineyi 400.000 TL.ye satın alarak aktifleştirmiş. Amortisman oranı % 10 ve normal amortisman ayrılmakta.

Yapılacak muhasebe kayıtları (Tek düzen hesap planı 7/A seçeneğine göre) :

A)     1.yıl yapılacak muhasebe kayıtları :

1.yıl amortismanının ayrılması :

—————————————–  31/12/….————————————————

730. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ                                      26.667

680. ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI   13.333

……………………………………………. 257. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR       40.000

40.000 TL.yıllık amortismanın Ocak-Ağustos dönemi payının çalışılmayan kısım gideri,

Eylül-Aralık dönemi payının ise maliyet giderleri olarak muhasebeleştirilmesi.

——————————————- 31/12/… —————————————————–

Yenileme fonunun gelir yazılarak amortismandan mahsubu :

—————————————–  31/12/…——————————————————

549. ÖZEL FONLAR                     40.000

549.00 Yenileme Fonu

…………………… 679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR      40.000

Yenileme fonundan karşılanan amortisman.

—————————————-    /  —————————————————————–

B)    2.yıl yapılacak muhasebe kayıtları :

2.yıl amortismanının ayrılması :

—————————————–  31/12/….————————————————

730. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ                   40.000

……………………………………………. 257. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 40.000

40.000 TL.yıllık amortismanın maliyet giderleri olarak muhasebeleştirilmesi.

——————————————- 31/12/… —————————————————–

Yenileme fonunun gelir yazılarak amortismandan mahsubu :

—————————————–  31/12/…——————————————————

549. ÖZEL FONLAR                     40.000

549.00 Yenileme Fonu

…………………… 679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR      40.000

Yenileme fonundan karşılanan amortisman.

—————————————-    /  —————————————————————–

C)    3.yıl yapılacak muhasebe kayıtları :

3.yıl amortismanının ayrılması :

—————————————–  31/12/….————————————————

730. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ                   40.000

……………………………………………. 257. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 40.000

40.000 TL.yıllık amortismanın maliyet giderleri olarak muhasebeleştirilmesi.

——————————————- 31/12/… —————————————————–

Yenileme fonunun gelir yazılarak amortismandan mahsubu :

—————————————–  31/12/…——————————————————

549. ÖZEL FONLAR                     20.000

549.00 Yenileme Fonu

…………………… 679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR      20.000

Yenileme fonundan kalan bakiyenin gelir yazılarak amortismana mahsubu.

—————————————-    /  —————————————————————–

Bu muhasebe kayıtlarından anlaşılacağı gibi maliyetlere amortismanlar yüklenmiş olmakta ve böylece doğru maliyetler, dolayısıyla da geçmiş yıl ile karşılaştırılabilir mali tablolar çıkarılabilecektir.

Böylece iki bölümlük yazı dizisi ile yenileme fonunu Vergi Usul Kanunu 328 ve 329 ncu maddelerine göre inceleyerek, yapılacak muhasebe kayıtlarının iki ayrı amaçla nasıl oluşturulabileceğini örneklerle açıklamaya çalıştım.

Umarım bu yazı dizisi muhasebe mesleğine gönül vermiş genç muhasebeci arkadaşlarıma faydalı olmuştur.

VOLKAN KARA

S. M. Mali Müşavir