Muhasebede Konsinye Satışlar-3

01 Ekim 2012 by Volkan Kara

Muhasebe Açısından Konsinye Satışlar

Muhasebede Konsinye Satışlar yazı dizisi oldukça uzun oldu. İlk iki bölümde konsinye satışları taraflar açısından değerlendirip, ardından Borçlar Kanunu’na göre hukuki yönüne baktık. Sonrada Vergi Usul Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu açısından konsinye satışları değerlendirdik.

Yazının birinci bölümünü okumak için buraya tıklayın… İkinci bölümünü okumak için buraya tıklayın…

Şimdi konsinye satışların muhasebeleştirilmesini anlatmaya çalışarak konuyu tamamlayacağım.

Konsinye Satışların Muhasebe Kayıtları

Satıcı (konsinyatör) tarafından satış faturasının, son alıcıya (müşteriye) ya da bayii-aracıya (konsinyiye) düzenlenmesine göre muhasebe kayıtları farklı olacak.

Konsinyatör ve konsinyi’nin ne demek olduğunu yazının birinci bölümünde anlatmıştım.

Burada anlatımı ve muhasebe kayıtlarını konsinyatörün ayni zamanda üretici işletme, aracının da üretici işletmenin bayiisi olduğu varsayımıyla yapacağım.

Şimdi üretici konsinyatör firmanın,  bayiisine konsinye satış çerçevesinde irsaliye ile emaneten mal gönderdiğinde yapılacak muhasebe kayıtlarına bakalım.

Ürünün bayii-aracıya sevkinde muhasebe kaydı ;

———————————— 05.09.2012 —————————————————–

152         Mamuller………………………………………….XXXXX

152.90   Konsinye Gönderilen Mamuller

………………………………………………………….152    Mamuller………………………….XXXXX

………………………………………………………….152.10          Stoktaki Mamuller

————————————————-  /    —————————————————–

Dikkat ettiğiniz gibi konsinyiye gönderilen mal henüz üretici işletmenin mülkiyetinden çıkmadığı için ürün üretici işletmede sadece “Mamuller” hesabında tali stok hesabında yer değiştirerek “Konsinye” stoklarına alınmıştır.

Burada önemli olan husus mal sevkedilirken mutlaka sevk irsaliyesine konsinye satış işlem çerçevesinde sevk edildiği yazılmasıdır.

Şimdi konsinyatör tarafından satışın önce  bayii-aracıya sonrada nihai müşteriye yapılmasına göre yapılacak muhasebe kayıtlarına bakalım.

A – Satışın bayii ya da aracıya yapılması halinde muhasebe kayıtları ;

1 – Üretici satıcının yapacağı muhasebe kayıtları :

Konsinyi, yani bayii-aracı malı nihai tüketiciye sattığında, hemen satışı gerçekleştirdiğini üretici satıcıya (konsinyatör) bildirir ve üretici satıcı aşağıdaki muhasebe kayıtlarını yapar.

Satışın muhasebe kaydı :

—————————————- 10.09.2012 —————————————————–

120         Alıcılar………………………………………XXXXX

120.20   Yurtiçi Alıcılar

120.20.20 A Bayii ya da A Aracı (Konsinyi)

……………………………………………..600             Yurtiçi Satışlar………………………….XXXXX

……………………………………………..600.10       Mamul Satışları

……………………………………………..391                Hesaplanan KDV……………………..    XXXX

……………………………………………..391.00        Hesaplanan KDV

……………………………………………..391.10.00   % 18 Hesaplanan KDV

——————————————–    /   ————————————————————

 

Satılan malın üretici işletmenin konsinye stoklarından çıkarılması :

———————————– 10.09.2012 ——————————————————

620         Satılan Mamuller Maliyeti……………………..XXXXX

620.10 A Malları

……………………………………………..152        Mamuller……………………………………..XXXXX

……………………………………………..152.90  Konsinye Gönderilen Mamuller

———————————————    /   ———————————————————

2 - Bayii ya da aracının yapacağı muhasebe kayıtları :

Konsinyi yani bayii veya aracının malı emaneten aldığında yapacağı kayıt nazım hesaplarda olmalı çünkü konsinye aldığı mal kendi mülkiyetinde olmayacaktır.

Kayıt şöyle olmalı ;

———————————- 05.09.2012 ——————————————————-

932        Emanet Alınan Kıymetler……………………..XXXXX

932.30   Emanet Alınan Stoklar

………………………………………933          Emanet Kıymet Verenler……………………XXXXX

………………………………………933.20  Emanet Verilen Stoklar

………………………………………933.20.10  A Firması

——————————————      /   ——————————————————–

Bayii (ya da aracı) müşteriye satışı yaptığında, satış işlemini üretici satıcı firmaya bildirecek ve satıcı firma bayiiye (ya da aracıya) satış faturası düzenlediğinde bayii (ya da aracı) malı stoklarına alacak ve oradan normal satış işlemini gerçekleştirerek muhasebe kaydı yapacak.

Bu arada nazım hesaplardaki kaydı da iptal edecektir.

Kayıtlar şöyle olmalı ;

Konsinyinin mal alım muhasebe kaydı :

——————————————— 11.09.2012——————————————————-

153         Ticari Mallar………………………………………………XXXXX

153.10   Stoktaki Mallar

153.10.20 A Malı

191         İndirilecek KDV …………………………………………..XXXX

191.10   Mal ve Hizmet Alışları

191.10.09  Eylül ayı İndirilecek  KDV

…………………………………………320         Satıcılar                …………………………………………..XXXXX

…………………………………………320.00 Yurtiçi Satıcılara Borçlar

…………………………………………320.00.030 A Satıcı

————————————————      /        ———————————————————

Konsinyinin müşteriye mal satış kaydı;

——————————— 11.09.2012 ——————————————————–

120         Alıcılar…………………………………….…..XXXXX

120.10   Yurtiçi Alıcılar

120.10.30 C Müşterisi

……………………………………………………………600      Yurtiçi Satışlar……………XXXXX

…………………………………………………………..600.10  Mamul Satışları

…………………………………………………………..391          Hesaplanan KDV………….XXXX

…………………………………………………………..391.00    Hesaplanan KDV

…………………………………………………………..391.10.00   % 18 Hesaplanan KDV

———————————————–   /  —————————————————

Konsinyinin satışını yaptığı malı stoklarından düşmesi;

———————————— 11.09.2012 —————————————————–

621         Satılan Ticari Mallar Maliyeti………………………XXXX

621.10 A Malları

…………………………………………………….153           Ticari Mallar…………………….XXXX

…………………………………………………….153.10    Stoktaki Mallar

……………………………………………………153.10.20 A Malı

—- —————————————-   /   ——————————————————-

 

Konsinyinin nazım hesaplarını düzeltmesi;

————————————- 11.09.2012 —————————————————-

933         Emanet Kıymet Verenler……………………XXXXX

933.20   Emanet Verilen Stoklar

933.20.10  A Firması

……………………………………..932        Emanet Alınan Kıymetler……………………..XXXXX

…………………………………….932.30  Emanet Alınan Stoklar

——————————————-  /   ——————————————————–

B – Satışın nihai alıcı olan müşteriye yapılması halinde muhasebe kayıtları ;

Konsinyi (bayii ya da aracı) malı müşteriye sattığını bildirdiğinde üretici satıcı satış faturasını doğrudan müşteri adına düzenleyerek aşağıdaki gibi bu faturayı muhasebeleştirecek.

1 – Satışı doğrudan müşteriye yapan satıcının muhasebe kayıtları :

Satış faturasının muhasebe kaydı :

———————————— 10.09.2012 —————————————————–

120         Alıcılar………………………………………XXXXX

120.20   Yurtiçi Alıcılar

120.20.20 A Müşteri

……………………………………………600             Yurtiçi Satışlar………………………….XXXXX

…………………………………………..600.10        Mamul Satışları

…………………………………………..391                 Hesaplanan KDV……………………..    XXXX

…………………………………………..391.00         Hesaplanan KDV

………………………………………….391.10.00   % 18 Hesaplanan KDV

——————————————–    /   ————————————————————

Daha evvel konsinye stoklarına alınmış malın stoktan düşülerek SMM hesabına aktarılması :

————————————— 10.09.2012 ——————————————————

620         Satılan Mamuller Maliyeti……………………..XXXXX

620.10 A Malları

…………………………………………………152        Mamuller……………………………………..XXXXX

………………………………………………..152.90  Konsinye Gönderilen Mamuller

———————————————    /   ———————————————————–

Şimdi konsinyi (bayii ya da  aracı komisyoncu), satıcı firmaya bir komisyon faturası düzenleyecektir.

Bu komisyon faturasının üretici satıcı işletmede muhasebe kaydı şöyle olmalı ;

———————————- 11.09.2012 ——————————————————-

760     Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri………….XXX

760.50 Komisyon Giderleri

191         İndirilecek KDV …………………………………………XX

191.10   Mal ve Hizmet Alışları

191.10.09  Eylül ayı İndirilecek  KDV

…………………………………………320             Satıcılar …………………………………………XXX

…………………………………………320.10       Yurtiçi Satıcılara Borçlar

…………………………………………320.10.50 Konsinyi A

————————————————-   /   —————————————————-

2 - Satışın doğrudan müşteriye yapılması halinde aracı komisyoncunun (konsinyi) muhasebe kayıtları :

Konsinyi yani bayii ya da aracı mülkiyeti satıcıya ait olan emanet malı nazım hesaplarında gösterecektir.

Muhasebe kaydı şöyle olacak :

——————————————– 05.09.2012 ————————————————

932        Emanet Alınan Kıymetler……………………..XXXXX

932.30   Emanet Alınan Stoklar

…………………………………………933          Emanet Kıymet Verenler……………………XXXXX

…………………………………………933.20 Emanet Verilen Stoklar

…………………………………………933.20.10  A Firması

——————————————      /   ——————————————————–

Malın nihai müşteriye satışını gerçekleştiren konsinyi firması, üretici satıcı firmaya satış komisyonu faturasını düzenlediğinde aşağıdaki muhasebe kayıtlarını yapacaktır.

Komisyon faturasını muhasebeleştirecek :

———————————- 11.09.2012 —————————————————-

120       Alıcılar……………………………………….XXX

120.10 Yurtiçi Alıcılar

120.10.10 A Firması

…………………………………… ……….600                  Yurtiçi Satışlar………………………..XXX

………………………………………. ……600.20            Hizmet Satışları

……………………………………………..391              Hesaplanan KDV…………………….. XX

……………………………………………..391.00        Hesaplanan KDV

……………………………………………..391.10.00   % 18 Hesaplanan KDV

———————————————    /    —————————————————-

Nazım hesaplardaki kaydın iptali için muhasebe kaydı :

————————————- 11.09.2012 —————————————————-

933         Emanet Kıymet Verenler……………………XXXXX

933.20   Emanet Verilen Stoklar

933.20.10  A Firması

…………………………………….932        Emanet Alınan Kıymetler……………………..XXXXX

……………………………………932.30  Emanet Alınan Stoklar

——————————————-  /   ——————————————————–

Böylece bu üç bölümlük yazı dizisiyle, konsinye satışların muhasebe açısından uygulamasını gerek borçlar kanunu ve gerekse vergi kanunları açısından incelemiş, muhasebe kayıtlarının nasıl yapılması gerektiğini değerlendirmiş olduk.

Bir başka yazıda buluşmak üzere hoşçakalın…

VOLKAN KARA

S. M. Mali Müşavir