Ticari Defterler ve TMS Kurulu Yetkisi

30 Ekim 2011 by Volkan Kara

Türk Ticaret Kanununa Göre TMS Kurulu Yetkisi

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nda,  Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu’nun ticari defterler ve finansal tablolarla ilgili yetkileri muhtelif maddelerde geçmektedir.

Ancak genel olarak bu yetki, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 88. maddesi ile düzenlenmiştir.

88. maddenin birinci fıkrasına göre ;

64. madde ila 88. madde hükümlerine tabi olan gerçek ve tüzel kişiler ticari defterlerini tutarken, münferit ve konsolide finansal tablolarını hazırlarken, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartları ile kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkeleri ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara aynen uymak ve bunları uygulamak zorundadır.

Ancak 88.madde birinci fıkranın son cümlesinde bir ayrıntı bulunmakta, son cümle şöyle “514 ila 528 inci maddeler ile Kanunun ilgili diğer hükümleri saklıdır.”

6102 sayılı TTK’nun 514 ila 528. maddeleri, anonim şirketlerin finansal tabloları ve yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu ile yedek akçeler, çeşitli ve özel hükümler ile ilgili bulunmakta.

Bu maddelerin bazılarında zaten Türkiye Muhasebe Standartlarına gönderme yapılmakta, bağlantı kurulmakta.

528. maddede ise, bankalar ile diğer kredi kurumlarının, finansal kiralama ve faktöring gibi finansal şirketlerin, sigorta ve reasürans şirketleri ve Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında olan tüm kurumların ve kooperatiflerin finansal tabloları ile konsolide finansal tablolarına ilişkin özel hükümlerin saklı olduğu belirtilmektedir.

Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Uyum

88.maddenin ikinci fıkrasına göre, bu düzenlemeler Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na tam uyumlu olacak şekilde yapılacaktır.

Amaç, uygulamada birliği sağlamak ve milletler arası pazarlarda finansal tablolara geçerlik kazandırmak.

Türkiye Muhasebe Standartları, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ile nitelik bakımından ayni ya da benzer olacağından uluslararası piyasalarda finansal tabloların geçerliliği de sağlanmış olacak.

Yine 88.maddenin ikinci fıkrasında bu düzenlemelerin yalnız Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirlenerek yayımlanacağı yazmaktadır.

Yalnızca Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu’nun düzenlemede yetkili olmasının uygulamada birliği sağlayacağı şüphe götürmez herhalde.

Yeni Türk Ticaret Kanunu geçici 1. maddesinde, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirlenen Türkiye Muhasebe Standartları’nın oluşumu verilmekte.

Türkiye Muhasebe Standartları ;

a)      Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve yorumları,

b)      Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Türkiye Finansal Raporlama Standartları (KOBİ/TFRS)’ndan oluşmakta.

Geçici 1. maddenin ikinci fıkrası, TMS/TFRS ve Yorumlarını uygulamakla yükümlü şirketleri, üçüncü fıkra ise  KOBİ/TFRS’yi uygulamakla yükümlüleri belirlemekte.

Standartları Uygulayacaklar

TMS/TFRS ve yorumlarını uygulayacak şirketler ;

a)      Kanunun 1534. maddesinin ikinci fıkrasının (a) ila (e) bendlerindeki  sermaye şirketleri,

Bunlar :

1)      1523. madde birinci ve ikinci fıkrada tanımlanan büyük ölçekli sermaye şirketleri ile bunların konsolidasyon kapsamına giren bağlı şirketleri, iştirakleri ve şirketler toplulukları.

2)      Sermaye Piyasası Kanununa göre, ihraç ettikleri sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer bir piyasada işlem gören şirketler, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler.

3)      Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile bağlı ortaklıkları.

4)      5684 sayılı Sigortacılık Kanununda tanımlanan sigorta ve reasürans şirketleri.

5)      4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda tanımlanan emeklilik şirketleri.

b)      TMS/TFRS ve Yorumlarını uygulamayı tercih edenler.

Bu uygulama yükümlülüğü 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren geçerli olacak.

Yukarıdaki şirketler, 01.01.2013 tarihinde  ( özel hesap dönemi olanlar daha sonra başlayacak hesap dönemi itibariyle) ticari defterlerinin tutulmasında, münferit ve konsolide finansal tabloların düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartları’nı uygulamak zorunda.

Bu çerçevede, şirketler 31.12.2012 tarihi itibariyle ya da özel hesap dönemi nedeniyle daha ileri bir tarihte sona eren hesap dönemine ilişkin düzenleyecekleri bilançolarını, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzeltecekler.

Bu düzeltilmiş bilançolar, 01.01.2013 tarihinde veya özel hesap dönemi bulunanların daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için açılış bilançosu olacaktır.

KOBİ/TFRS’nı uygulamakla yükümlüler ;

Yeni 6102 sayılı TTK geçici 1.maddenin üçüncü fıkrası KOBİ/TFRS’yi uygulayacak şirketleri belirliyor.

Bunlar ;

a)      Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ve işletme yönetiminde yer almayan işletme sahipleri,

işletmeye borç verenler ve kredi derecelendirme kuruluşları gibi dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo düzenleyen işletmeler.

b)      TMS/TFRS’nı uygulamayı tercih eden KOBİ tanımındaki işletmelerden tekrar KOBİ/ TFRS

uygulamasına dönmek isteyen işletmeler.

Burada ayrıca geçici 1. maddenin dördüncü fıkrasını da belirtmek gerekiyor. Çünkü dördüncü fıkrada, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu’nun küçük ölçekli işletmeleri KOBİ/TFRS’den kısmen veya tamamen muaf tutmaya veya bunlar için ayrı standartlar belirlemeye yetkili olduğu vurgulanmakta.

KOBİ/TFRS uygulaması da 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecek.

Gerek TMS/TFRS, gerekse KOBİ/TFRS’nin uygulaması için gerekli eğitimi alarak 2013 yılına hazırlıklı olmak muhasebeciler için hayati bir aksiyon olacağını zannediyorum.

Bu konuda herhalde muhasebe mesleği odalarına ve TURMOB’ a önemli görevler düşmekte.

Volkan KARA

S. M. Mali Müşavir

 

Faydalanılan Kaynaklar :

1. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu

2. Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirketler – Soner Altaş-Seçkin Yayıncılık